Waarom is balanceren zo belangrijk?
Waarom maken sommige machines meer lawaai dan andere? Waarom vindt het ventiel bij het rijwiel beneden een rustpunt als men het vrij laat draaien? Waarom trilt het stuur van een auto bij bepaalde snelheden? Men stuit bijna dagelijks op een fenomeen, waarvan het effect vaak wordt onderschat - onbalans.
Het begrip onbalans kan herleid worden tot "schommelen", "gewicht". Bij een weegschaal heerst evenwicht als aan beide zijden van de balansarm hetzelfde gewicht ligt. Net zo kan men bij een rotor kijken naar de massaverdeling met betrekking tot zijn rotatieas. Een onevenwichtigheid van de massa noemt men onbalans. Bij rotatie leidt dit tot centrifugaalkrachten, trillingen en geluiden, die bij oplopende toerentallen steeds sterker en onaangenaam merkbaar kunnen worden.
Levensduur
Lagers, ophangingen, behuizingen en fundamenten kunnen door onbalans veroorzaakte trillingen sterk belast worden en aan een grotere slijtage onderhevig zijn. Producten met niet-gebalanceerde onderdelen hebben vaak een kortere levensduur.
Veiligheid
Door trillingen kan de wrijving aan schroef- en klemverbindingen verlaagd worden, tot constructiedelen loskomen. Elektrische schakelaars worden door trilling vernietigd, leidingen kunnen breken aan de aansluitingen. Onbalans kan de bedrijfsveiligheid van een machine noemenswaardig verminderen - mens en machine zijn in gevaar.
Kwaliteit
Een onrustig lopend elektrisch gereedschap kan niet precies worden ingezet. De inspanning voor de gebruiker wordt groter en hij wordt sneller moe. Ook aan gereedschapsmachines beďnvloeden trillingen wezenlijk het productieresultaat: een slijp- of highspeed-houtbewerkingsmachine werkt onzuiver en produceert meer afval als spillen en gereedschappen niet nauwkeurig werden gebalanceerd.
Concurrentiekracht
Een rustige, geluidsarme loop wordt altijd ook betrokken bij de beoordeling van de kwaliteit en zo kunnen trillingen de concurrentiekracht van een product aanzienlijk beďnvloeden: een sterk trillend huishoudelijk apparaat, een lawaaierige auto zijn producten, die zich op de markt niet zullen handhaven.
Krachten veroorzaakt door onbalans, storende trillingen en geluiden worden geëlimineerd door te balanceren.
Daarbij wordt de massaverdeling van een rotor zo verbeterd, dat in zijn lagers geen centrifugale krachten werken. Bij het balanceren moet bovendien rekening worden gehouden met het soort onbalans.
Soorten onbalans
Omwille van de werking ervan kan onbalans in verschillende soorten worden ingedeeld. Naast de vorm en de taak van een rotor beďnvloedt het soort onbalans de ligging van de onbalansvlakken en de keuze van de onbalanstolerantie. De belangrijkste soorten onbalans zijn: